സി അനൂപിന്റെ ആദ്യ സമാഹാരം ‘പ്രണയത്തിന്റെ അപനിർമ്മാണം’ 2000-ലാണ് പുറത്തിറങ്ങുന്നത്. അപ്പോൾ കലാകൗമുദിയിലെ സബ് എഡിറ്ററായിരുന്നു. ഉണ്ണി ബാലകൃഷ്ണനും അന്ന് കേരളകൗമുദിയിലായിരുന്ന കാർട്ടൂണിസ്റ്റ് ഗോപീകൃഷ്ണനും സഹവാസികൾ. അനൂപിന് 1992 -ൽ കേരളസർവകലാശാലാ കലോത്സവത്തിൽ കഥാരചനയ്ക്ക് ഒന്നാം സ്ഥാനം കിട്ടി. മികച്ച ചലച്ചിത്രനിരൂപണത്തിനുള്ള പത്മരാജൻ പുരസ്കാരവും ലഭിച്ചു. പത്മരാജന്റെ പേരിൽ ആരംഭിച്ച ആദ്യ പുരസ്കാരമായിരുന്നു അത്. ‘പ്രണയത്തിന്റെ അപനിർമ്മാണ’ത്തിന് അവതാരിക എഴുതിയത് നരേന്ദ്രപ്രസാദ്, പഠനം എഴുതിയത് വിജു വി നായർ. അന്ന് കലാകൗമുദിയിൽ എം പി നാരായണ പിള്ളയുണ്ട്. സാഹിത്യപ്രവർത്തകസഹകരണസംഘം വഴി ആദ്യ സമാഹാരം വരികയാണ്, ആമുഖവും പഠനവും എഴുതുന്നത് ഇന്നയിന്ന ആൾക്കാരാണെന്ന് അറിയിച്ചപ്പോൾ ആദ്യ സമാഹാരം ഇറങ്ങുന്നതിന്റെ സന്തോഷത്തിൽ പേട്ടയിലെ റയിൽവേ ക്യാന്റീനിൽനിന്ന് ചായയും അതിനു മേലെ ഒരു സിഗരറ്റും ഓഫർ ചെയ്തിട്ട്, നാരായണപിള്ള ആദ്യം ചെയ്തത്, ‘മൂല്യമുള്ള’ ഒരു എഴുത്തുകാരനായിരിക്കാൻ ഭാവിയിൽ എന്തൊക്കെ നിഷ്ഠകളാണ് ജീവിതത്തിൽ പാലിക്കേണ്ടത് എന്ന് ഉപദേശിക്കുകയായിരുന്നു. സാധാരണ കഥയെഴുതി മുതിർന്നവർ കുട്ടിത്തരം വേഷങ്ങളെ കൈകാര്യം ചെയ്യുമ്പോലെ കഥയ്ക്കുള്ളിൽ എന്തൊക്കെ പണിയണമെന്നല്ല, കഥകൾക്കു പുറത്തും കഥാകൃത്തായിരിക്കാനും പത്രാധിപർക്കു മുന്നിൽ ഓച്ഛാനിച്ചു നിൽക്കാതിരിക്കാനും എന്തുവേണമെന്നായിരുന്നു ഉപദേശത്തിന്റെ കാതൽ. അധികാരത്തോട് രൂക്ഷമായി പ്രതികരിച്ചുകൊണ്ട് കഥയെഴുതിയിട്ട് അതു പ്രസിദ്ധീകരിച്ചുകിട്ടാൻ പത്രമാപ്പീസിൽ കാത്തുകെട്ടിയും ഓച്ഛാനിച്ചും നിൽക്കുന്ന കഥാകൃത്തിനേക്കാൾ ദയനീയനായി മറ്റാരാണുള്ളത്? ബൂർഷ്വാപ്രസാധകനിൽനിന്ന് സ്വതന്ത്രനല്ലാത്തതുപോലെ എഴുത്തുകാർ ഇനിയും കുത്തകമാധ്യമങ്ങളുടെ വിധേയബന്ധത്തിൽനിന്നും പൂർണ്ണമായും മുക്തനല്ല. ഇരുപതു വർഷങ്ങൾക്കു മുൻപുള്ള കാര്യമാണ്. എഴുത്തുകാര(രി)ന്റെ പദവിമൂല്യത്തിന് എം പി നാരായണ പിള്ള അന്ന് സ്വതസ്സിദ്ധമായ നർമ്മബോധത്തോടെ നൽകിയ അടിവര ഇടയ്ക്കെങ്കിലും താൻ ഓർമ്മിക്കാറുണ്ടെന്ന് അനൂപ് പറയുന്നു.
2000- മലയാളകഥാസാഹിത്യത്തിലെ നാഴികക്കല്ലാണ്. കഥയുടെ ഭാവുകത്വജാതകം തിരുത്തി പല പുതിയ പ്രത്യക്ഷങ്ങളും സഹസ്രാബ്ദത്തിന്റെ സംക്രമണവേളയിൽ ഉണ്ടായി. ഇ സന്തോഷ് കുമാറിന്റെ ഗാലപ്പഗോസും സന്തോഷ് ഏച്ചിക്കാനത്തിന്റെ ഒറ്റവാതിലും ഒന്നോ രണ്ടോ വർഷങ്ങളുടെ വ്യത്യാസത്തിൽ പുറത്തിറങ്ങി. സാഹിത്യപ്രവർത്തകസഹകരണസംഘമാണ് സന്തോഷ് ഏച്ചിക്കാനത്തിന്റെയും ആദ്യസമാഹാരം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്. ബി മുരളിയെ ഡി സി ബുക്സ് ഉംബെർട്ടോ എക്കോയിലൂടെ മൂന്നുവർഷങ്ങൾക്കു മുൻപ് അവതരിപ്പിച്ചു കഴിഞ്ഞിരുന്നു. ആർ ഉണ്ണിയുടെ ഒഴിവുദിവസത്തെ കളി മൂന്നുവർഷം കഴിഞ്ഞ് ഡി സി പുറത്തിറക്കി. ഇന്ദുഗോപൻ (ഇരുട്ടു പത്രാധിപർ), സുഭാഷ് ചന്ദ്രൻ (ഘടികാരങ്ങൾ നിലയ്ക്കുന്ന സമയം) മനോജ് ജാതവേദർ (നദികൾ മടങ്ങിവരും), ഗീതാഹിരണ്യൻ (ഒറ്റസ്നാപ്പിൽ ഒതുക്കാനാവില്ല ഒരു ജന്മസത്യം) എന്നിവരുടെ ആദ്യസമാഹാരങ്ങൾ പുറത്തിറങ്ങിയത് ഒരു വർഷം മുൻപാണ്. മലയാളകഥ വ്യത്യസ്തസ്വരങ്ങളിൽ സ്വന്തം നിലപാടുകൾ വ്യക്തമാക്കാൻ തുടങ്ങി. ആഖ്യാനവൈവിധ്യങ്ങളുടെയും ഉള്ളടക്കവൈവിധ്യങ്ങളുടെയും ഭാവവൈവിധ്യങ്ങളുടെയും യുവത്വം മലയാള ചെറുകഥയെ ആവേശിച്ചു.
ഫീച്ചറുകൾക്കൊപ്പം അനൂപ് കലാകൗമുദിയിൽ രാഷ്ട്രീയലേഖനങ്ങൾ എഴുതിവരികയായിരുന്നു. അരുന്ധതി റോയിയെയും ഇ എം എസിനെയും കുറിച്ചുള്ള പുസ്തകങ്ങൾ അക്കാലത്ത് എഡിറ്റു ചെയ്തു. (അബ്ദുൾ കലാമിനെപ്പറ്റിയുള്ള പുസ്തകം പിന്നീട് വന്നതാണ്) പ്രസാധകനായി. ചലച്ചിത്രമേഖലയിൽ ഭാഗ്യം പരീക്ഷിക്കുകയും ഒന്നുരണ്ട് ചിത്രങ്ങളിൽ സത്യൻ അന്തിക്കാടിന്റെ സഹസംവിധായകനായി പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. ഹ്രസ്വചിത്രങ്ങൾ നിർമ്മിച്ചു. ജനയുഗം വാരാന്ത്യത്തിന്റെ ചുമതല വഹിച്ചു. വിവിധരാജ്യങ്ങളിൽ സഞ്ചരിച്ചു. ദൃശ്യമാധ്യമരംഗത്ത് ഉറച്ചു. വളരെ അപൂർവമായി മാത്രമാണ് എഴുത്തെങ്കിലും അപ്പോഴും കഥകളെ കൈവിട്ടില്ല. പരകായ പ്രവേശം, ഇ എം എസും ദൈവവും, നെപ്പോളിയന്റെ പൂച്ച, കടൽച്ചൊരുക്ക്, 3 കാലങ്ങൾ എന്നീ കഥാസമാഹാരങ്ങൾക്കു പുറമേ ‘വിശുദ്ധയുദ്ധം’ എന്ന നോവലും രചിച്ചു. ആനയുടെ പ്രതികാരത്തെപ്പറ്റി പറയുന്ന വിശുദ്ധയുദ്ധത്തിന് അറ്റ്‌ലസ് കൈരളി പുരസ്കാരം ലഭിച്ചു. ദക്ഷിണാഫ്രിക്കൻ യാത്രാപുസ്തകമാണ് മറ്റൊരു രചന.
ചേർത്തുവയ്ക്കുന്ന വാക്കുകളുടെ സുതാര്യതയിലൂടെ അപ്പുറത്തേക്ക് തലനീട്ടുന്ന ഒരു ലോകം പത്മരാജന്റെ കഥകളിൽ സദാ സന്നിഹിതമായിരിക്കുന്നതുപോലെ ഒരു ഇമയടച്ചു തുറപ്പിൽ തെളിയുകയോ മാറുകയോ ചെയ്യുന്ന ഭൂമിയും ലോകവും കാലവും അനൂപിന്റെ കഥകളിലെയും യാഥാർത്ഥ്യമാണ്. ചിലപ്പോൾ കഥ മൊത്തത്തിൽതന്നെ അയഥാർത്ഥമായ നാടകത്തിനായി തിരശ്ശീലയുയർത്തും. ഭൗതികവും അതീതവുമായ ലോകങ്ങൾക്കിടയിൽ കഥാവാങ്മയം ഒരു റെഗുലേറ്റർപോലെ നിൽക്കുന്ന അവസ്ഥ അനൂപിന്റെ കഥകളിൽ പലതിനുമുണ്ട്. ദൃശ്യാത്മകതയ്ക്കു നൽകുന്ന പ്രാധാന്യം, കഥയുടെ ഭാവാന്തരീക്ഷമായി പശ്ചാത്തലത്തെ അതിന്റെ വിശദാംശങ്ങളിലുള്ള നിഷ്ഠയോടെ അവതരിപ്പിക്കാനുള്ള തിടുക്കം, ആ വർണ്ണനയിൽ കാണിക്കുന്ന ശ്രദ്ധ, വാക്യപ്രയോഗങ്ങളിലെ മിതത്വം, ചെത്തിമിനുക്കി ചിന്തേരിട്ട ഭാഷ തുടങ്ങിയ വിശേഷതകൾക്കൊപ്പം ഭ്രമാത്മകതയിലേക്ക് വഴുതുന്ന ഘടനയിലും പത്മരാജനിൽനിന്നുള്ള തുടർച്ചയെ അനൂപിന്റെ കഥകൾ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. സംഭവങ്ങളുടെ പരിണാമത്തെയും ആത്യന്തികമായ തീർപ്പിനെയുംപ്പറ്റി നിശ്ചയമില്ലായ്മയാണ്, കഥാന്ത്യങ്ങൾ ഭ്രമകല്പനകളിലേക്ക് വഴുതുന്നതിനുള്ള മൂലകാരണം. സർഗപരമായ സന്ദിഗ്ധത കഥകളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം സൗന്ദര്യാത്മകമായ ഒരു ഗുണവിശേഷമാണ്. പ്രകടമായ രാഷ്ട്രീയചായ്‌വ് കാണിക്കുന്ന കഥകളെ ഇത്തരം വേവലാതികൾ അലട്ടാനെത്തില്ല. മറിച്ചുള്ളവയിൽ കഥകളുടെ സ്വഭാവത്തെ ആകെ നിർണ്ണയിക്കുന്ന ഘടകമായി അത് പിന്നീട് മാറുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്.
‘ജീവിതകാമനകളുടെ രഹസ്യധാരകൾ അറിയാനുള്ള ശ്രമം’ എന്ന് നരേന്ദ്രപ്രസാദ് വർണ്ണിക്കുന്ന നിഗൂഢമായ ഉത്സാഹാവേശങ്ങൾ അത്ര പ്രകടമല്ലാത്ത പാപഭാരത്താൽ നനഞ്ഞ് അവതരിപ്പിക്കുന്ന പല കഥകളും ആദ്യസമാഹാരമായ ‘പ്രണയത്തിന്റെ അപനിർമ്മാണത്തിൽ വായിക്കാം. ഹോസ്റ്റലോപജീവികളായ രണ്ട് വിദ്യാർത്ഥികൾ എലീനയെ കാണാൻ പോയി മടങ്ങുന്ന കഥപറയുന്ന ‘വൈശികം’ കലാകൗമുദിയിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു വന്ന സമയത്ത് അതവസാനിച്ചത്, സ്വന്തം ഹോസ്റ്റൽ മുറിയിൽ എങ്ങുമെത്താതെ കുഴയുന്ന ആഖ്യാതാവിനെ കാണിച്ചു തന്നുകൊണ്ടാണ്, സമാഹാരത്തിൽ ചേർത്തപ്പോൾ മെഴുകുതിരിവെളിച്ചത്തിൽ കണ്ണാടിയിൽ കാണുന്ന മുഖം തന്റേതല്ലെന്ന തിരിച്ചറിവിലേക്ക് അതിന്റെ അവസാനം മാറി. ആണുങ്ങൾ പ്രായപൂർത്തിയാവുന്ന ദിവസത്തെപ്പറ്റി എഴുതുന്ന ‘യുറേക്കാ’ (അതേ സമാഹാരം) യിൽ ഈ പാപഭാരം ഇതേ തീവ്രത കൈവരിക്കുന്നില്ലെന്നതും ശ്രദ്ധേയമാണ്. ഒരേതരം (ആൺ) അനുഭവത്തിന്റെ രണ്ടു വശങ്ങളാണവ എന്നുള്ളതുകൊണ്ടാണങ്ങനെ.
സാമൂഹികപ്രതിബദ്ധതയുടെയും ധാർമ്മികമോ സദാചാരപരമോ ആയ ഉത്തമബോധ്യങ്ങളുടെയും ഇടയിൽനിന്നുകൊണ്ട് സമൂഹത്തെ ഉപദേശിച്ചും ഉദ്ധരിച്ചും നന്നാക്കുകയാണ് എഴുത്തുകാരന്റെ ജീവിതവ്രതമെന്ന തെറ്റിദ്ധാരണകളില്ലെങ്കിൽ കുഴമറിച്ചിലുകൾക്കാവശ്യമായ സങ്കീർണ്ണതകൾ നമ്മുടെ അകം- പുറം ജീവിതത്തിൽ ധാരാളമുണ്ടെന്നതൊരു യാഥാർഥ്യമാണ്. അനൂപിന്റെ ഒരു കഥയിൽ ഇ എം എസ്, മരനശേഷം എ കെ ജി സെന്റർ സന്ദർശിക്കാൻ വരുന്നുണ്ട്. കലാകൗമുദിക്കാലത്തെ രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകൻ കഥാകാരനായി തീർന്നതിന്റെ ഫലങ്ങൾ കായ്ച്ച മരമാണ്, ‘ഇ എം എസും ദൈവവും’ എന്ന സമാഹാരം. അതിൽ ഇ എം എസ് രാഷ്ട്രീയസംശുദ്ധിയുടെ ഒരു മാനകബിംബമാണ്. അദ്ദേഹം മാത്രമല്ല സമകാലിക രാഷ്ട്രീയത്തിൽനിന്ന് പലരും ആ സമാഹാരത്തിലെ കഥകളിൽ കടന്നു വരുന്നു. പി ജി ഗോവിന്ദ പിള്ളയും സാഹിത്യവിമർശകനായ ശ്രീജനും സഖാവ് ദാമോദരനും അതിനുള്ളിലുണ്ട്. സുർജിത്ത് സിംഗും ബുദ്ധദേവ് ഭട്ടാചാര്യയും എൻ എസ് മാധവനും മോഹൻലാലും അതുപോലെ വന്നുപോകുന്നുണ്ട്. മാറ്റത്തിന്റെ ഗതിവേഗം കൂടിയ കാലയളവിൽ പ്രവർത്തനം മന്ദീഭവിച്ച രാഷ്ട്രീയാവസ്ഥയുടെ കലുഷതയിൽനിന്ന് ശരിയേത് തെറ്റേതെന്ന വിളിച്ചുചോദിക്കാൻ വെമ്പുന്ന സർഗാത്മകമായ കലക്കമാണ് ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവർക്കും മരിച്ചവർക്കുമുള്ള സ്മാരകങ്ങളായി ഈ സമാഹാരത്തിലെ കഥകളെ മാറ്റുന്നത്. “ജനാധിപത്യ കേന്ദ്രീകരണം അധികാരകേന്ദ്രീകരണത്തിന്റെ ഒരു സാങ്കേതികവിദ്യമാത്രമാകുന്ന പാർട്ടിഘടനയോടു പ്രതികരിക്കാൻ ആശയപരമായ ഉപകരണങ്ങൾ ഇല്ലാതാകുന്ന പാർട്ടിയംഗങ്ങളുടെ ശരീരം സ്വയം പ്രതികരണമാർഗങ്ങൾ കണ്ടെത്തുന്ന രീതിയെന്ന്” ഈ രചനാതന്ത്രത്തെ ബി രാജീവൻ വിലയിരുത്തുന്നു. ഗോഡ്സെയെവച്ചും ഒരു കഥ അനൂപ് എഴുതിയിട്ടുണ്ട്, ‘കുറ്റവും ശിക്ഷയും’. (പരകായപ്രവേശം എന്ന സമാഹാരം) കൊല്ലപ്പെട്ട ഗാന്ധിജി അതിൽ കൊലയാളിയായ ഗോഡ്സേയെ കാണാൻ വരുന്നു.
“ഒടുവിൽ ഗാന്ധിജിയുടെ കൈ തനിക്കുനേരെ നീണ്ടുവരുന്നതുകണ്ടു ഗോഡ്സേ കുതറിമാറി. പ്രതിരോധിക്കാനെന്നോണം മുഷ്ടി ചുരുട്ടി വീശി പിന്നോട്ടു മാറി. പരിഭ്രമിച്ചുള്ള ഓട്ടത്തിനിടയിൽ തോക്ക് വലിച്ചെറിഞ്ഞതിൽ ഗോഡ്സേ സ്വയം ശപിച്ചു. ഗാന്ധിക്കുചുറ്റും ഇളംനീലനിറത്തിൽ ഒരു പ്രകാശവലയം സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുകയും അതിൽനിന്ന് പ്രകാശശകലങ്ങൾ മഴയിലേക്ക് പറന്നുപോവുകയും ചെയ്യുന്നത് ഗോഡ്സേ കണ്ടു.”
വേദിനാടകത്തിന്റേതുപോലെയുള്ള അതിഭാവുകത്വപരമായ സംഘർഷസംവിധാനങ്ങളും സംഭാഷണങ്ങളുമാണ് ‘കുറ്റവുംശിക്ഷ’യിലുമുള്ളത്. പ്രദീപ് ദാൽവിയുടെ ‘ഞാൻ നാഥുറാം ഗോഡ്സേ സംസാരിക്കുന്നു (മി നാഥുറാം ഗോഡ്സേ ബോൽതോയ്) എന്ന വിവാദമറാത്തി നാടകത്തോടുള്ള പ്രതികരണം രൂപം നൽകിയ ഘടനയായിരിക്കണമിത്. പ്രവചനസ്വഭാവത്തിലേക്ക് നീങ്ങാത്ത ആ കഥയെയും കൊമ്പുയർത്തുന്ന തേളുകളുടെയും ഗോഡ്സേയുടെ ശരീരത്തിലേക്ക് ഇഴയുന്ന പഴുതാരകളുടെയും ചലിക്കുന്ന മായികമായ ഒരു ചിത്രം കാണിച്ചുതന്നുകൊണ്ട് അവസാനിപ്പിക്കുകയാണ് കഥാകൃത്ത് ചെയ്യുന്നത്. സാധാരണ ഭ്രമാത്മകമായ കാഴ്ചകളിൽനിന്നു വ്യത്യസ്തമാണ് ഗോഡ്സേ എന്ന കൊടും‌പാപിക്കായി പാത്തുവയ്ക്കുന്ന നരകശിക്ഷയുടെ സൂചനകളെ ഉള്ളടക്കുന്ന ദൃശ്യം. ലൗകികമായ പാപങ്ങൾക്കെല്ലാം ധാർമ്മികമായ പരിഹാരങ്ങളുണ്ടെന്ന മതാത്മകബോധം പ്രവർത്തിക്കുന്നതോ രാഷ്ട്രീയമായ നിസ്സഹായതയിൽ പരിഹാരം തേടി പൂർവവിശ്വാസങ്ങളിൽ പരതുന്നതോ ആണ് ഈ കാഴ്ചയ്ക്ക് ആധാരം.
എന്നാൽ രാഷ്ട്രീയകാലാവസ്ഥകൾ സമൂഹത്തിന്റെ മാർഗം മുടക്കുന്നതിലുള്ള അസ്വസ്ഥതകൾ വിഷയമാക്കിയ കഥകളിലെ ഭ്രമകല്പനകൾക്ക് അന്യാപദേശങ്ങളോടാണ് ബന്ധം കൂടുതൽ. അനൂപിന് കൈയ്ക്കിണങ്ങിയ രചനാതന്ത്രമാണ് ഈ അലിഗറിയെന്നു വേണമെങ്കിലും പറയാം. അലിഗറിയുടെ നിലവിലുള്ള അക്കാദമിക്കായ നിർവചനങ്ങളെ കൃത്യമായി പിന്തുടരുന്നു എന്ന അർത്ഥത്തിലല്ല. കഥ മുഴുവനായുംതന്നെ, അതിൽ വിശദീകരിക്കുന്ന അന്തരീക്ഷത്തിനും വസ്തുതകൾക്കും അപ്പുറത്ത്, അതിനേക്കാൾ രൂക്ഷമായ പരിതഃസ്ഥിതിയെയും സംഭവഗതികളെയും ചൂണ്ടി (കനോറ്റേറ്റീവായി) നിലകൊള്ളുന്ന അവസ്ഥയുണ്ട്. ഇക്കാര്യത്തിലും അനൂപ് അവലംബിക്കുന്ന പാതയിൽ പത്മരാജന്റെ കാൽപ്പാടുകൾ ഉണ്ട്. ഈ പിൻതുടരൽ ബോധപൂർവമാകണമെന്നില്ല. നേരത്തെ പറഞ്ഞതുപോലെ അറിവനുഭവങ്ങളുടെ ധാരണത്തിനും സംഗ്രഹണത്തിനുമിടയിലെ കലാത്മകമായ പരിണാമങ്ങളിൽ കലരുന്ന പാരമ്പര്യത്തിന്റെ വിത്തുകളായിരിക്കാമത്. പത്മരാജന്റെ ‘അവകാശങ്ങളുടെ പ്രശ്നം’ എന്ന ചെറുകഥയിൽ അടിയന്തിരാവസ്ഥയെയോ ഇന്ത്യയുടെ പാരമ്പര്യ അവകാശത്തെയോ സംബന്ധിച്ച് ഒരു ചെറിയ സൂചനപോലും ഇല്ല. പക്ഷേ അത് പഠിക്കാനായി പാഠപുസ്തകത്തിൽ വന്നപ്പോൾ അതിന്റെ അന്യാപദേശസ്വഭാവവും അവസാനത്തിലെ ഭ്രമകല്പനയും ചേർന്ന് കഥ അതിന്റെ രചനാകാലത്തെ രാഷ്ട്രീയ അസ്വസ്ഥതകളെ ഉള്ളടക്കിയിരിക്കുകയാണെന്ന നിലയിൽ അദ്ധ്യാപകപരിശീലന കളരികളിൽ ചർച്ചകൾ ആരംഭിക്കുകയുണ്ടായി.
സർഗാത്മകരചനകളിലെ രാഷ്ട്രീയവിവക്ഷകൾ പുറമേക്ക് ഒട്ടും വെളിവാക്കാത്തതും നിറഭേദങ്ങളാൽ വ്യാഖ്യാനത്തിനു വഴങ്ങാത്തതുമാണെങ്കിൽപോലും അവ രാഷ്ട്രീയമായി വായിക്കപ്പെടാനുള്ള സാധ്യത നിലവിലുണ്ട് എന്നാണ് അതിന്റെ അർത്ഥം. രാഷ്ട്രീയം മനുഷ്യരെ കൂടുതലായി ബാധിക്കുന്ന ഒരു കാര്യമായതുകൊണ്ട് പ്രത്യേകിച്ചും അങ്ങനെ സംഭവിക്കാം. ഒരുപക്ഷേ അവയുടെ വ്യംഗ്യസൂചനകൾ ശൂന്യമാണെങ്കിൽപോലും ഒരു ചികയൽ വായനയ്ക്കൊപ്പം നടക്കും. എഴുത്തുകാരന്റെ ഭാവസന്ധികൾ ഒഴിച്ചിട്ട ഇടങ്ങൾ വായനക്കാരുടെ പ്രതിസന്ധികൾ ചേർന്നു പൂരിപ്പിക്കുന്ന ചക്രമാണത്. അയുക്തികമോ അസംബന്ധമോ ആണെന്നു വാദിക്കാനുള്ള സാധ്യത തുറന്നിട്ടുകൊണ്ടുതന്നെ സമൂഹം വായനകളെ പ്രതികരണ ഉപാധികളാക്കിമാറ്റുന്നു. അന്യാപദേശങ്ങൾ അത്തരം സാധ്യതകൾ കൂടുതലായി ഒരുക്കി വയ്ക്കുന്നുണ്ട്.
ആദ്യകാല സമാഹാരങ്ങളിൽ കണ്ട പ്രതികരണാവേശം പരിപാകമായ നിലയിൽ പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന ഒരു കഥയാണ്, ഈയടുത്ത് മാധ്യമം ആഴ്ചപ്പതിപ്പിൽ (1221) പ്രസിദ്ധീകരിച്ചുവന്ന ‘രാച്ചുക്ക്’. സമകാല ഇന്ത്യൻ അവസ്ഥയിലേക്ക് ഒരു രാത്രി നോട്ടം നടത്തുകയും ഇരുട്ടുകളൊഴിഞ്ഞ ശുഭമായ കാലത്തെ കണ്ണടച്ച് വിഭാവന ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്ന ഈ കഥ ‘വിശുദ്ധയുദ്ധ’ത്തിൽ ആനയുടെയും ‘ഇഹജന്മ’ത്തിൽ മത്സ്യത്തിന്റെയും ഉള്ളിലിരുന്നുകൊണ്ട് കഥ പറയുക എന്ന പതിവ് ആവർത്തിച്ചിട്ടുള്ള ഒന്നാണ്. (‘പരകായ പ്രവേശ’മെന്നാണ് അനൂപിന്റെ ഒരു കഥാസമാഹാരത്തിന്റെ പേരുതന്നെ എന്നോർക്കുക) ജന്തുശരീരങ്ങളിലേക്ക് കുടിയേറി, മനുഷ്യനുപരിയായ ജീവഗണങ്ങളുടെ പ്രാണന്റെ നോവുകൾ പിടിച്ചെടുക്കാനുള്ള ശ്രമമായിരുന്നു മുൻഘട്ടങ്ങളിലെങ്കിൽ മധ്യസ്ഥമായ വീക്ഷണസ്ഥാനം ക്രമപ്പെടുത്താനുള്ള ഉപാധിയായിട്ടാണ് ‘രാച്ചുക്കിൽ’ പരകായപ്രവേശം സംഭവിക്കുന്നത്. അന്തരീക്ഷസൃഷ്ടിയാൽ അന്യാപദേശഘടന സ്വീകരിച്ചിട്ടുള്ള കഥയുമാണ് ഇത്.
മനുഷ്യരോടുള്ള വിമുഖത രാച്ചുക്ക് എന്ന പക്ഷിയിൽ പ്രകടമാണ്. ഇരിക്കാൻ ഉയർന്ന ഒഴിഞ്ഞ ശിഖരങ്ങളും സഞ്ചരിക്കാൻ രാത്രികാലവും തെരെഞ്ഞെടുക്കുന്ന പക്ഷിയുടെ നോട്ടപ്പാടിലൂടെ ഗ്രാമം നഗരത്തെ വളയുന്ന കാഴ്ച അവതരിപ്പിക്കുകയാണ് കഥ ചെയ്യുന്നത്. ആകാശജീവിതത്തിന്റെ വിശദാംശങ്ങൾ, വെള്ളിമൂങ്ങയും പരുന്തും ഉൾപ്പടെയുള്ള മറ്റു പക്ഷികളുടെ ജീവിതങ്ങൾ, അവറ്റകളുടെ രഹസ്യം, നഗരം എന്നിവ കഥയുടെ പശ്ചാത്തലമാകുന്നു. കാരണം വെളിവാക്കാത്ത മനുഷ്യജീവിതദുരന്തത്തിന്റെ അവ്യക്തമായ കാഴ്ചയാണ് കഥയിൽ പ്രധാനം. സായുധരായ പടയാളികളാൽ വേട്ടയാടപ്പെടുന്ന തളർന്ന മനുഷ്യപ്പറ്റങ്ങൾ എന്ന രൂപകത്തിന് സമകാലികാവസ്ഥയിൽ ഉണ്ടാവുന്ന അർഥാന്തരത്തെയാണ് കഥ ചൂണ്ടുന്നത്. കർഷകസമരവും ലോക് ഡൗണിനെതുടർന്നുള്ള കൂട്ടപ്പലായനവും ജനങ്ങളുടെ ചൂണ്ടുവിരലിനു മുന്നിൽ നിന്നു പുറത്തറിയാനാവാത്തവിധം നടുങ്ങുന്ന നഗരാധിപന്മാരും രാത്രിയും തണുപ്പും സൈന്യവും പുകയും നഗരവും ചേർന്നൊരുക്കുന്ന അന്തരീക്ഷം നമ്മുടെ വർത്തമാനകാലത്തിന്റെ ഭൂപടത്തെ അവ്യക്തമായി ചിത്രീകരിച്ച അന്യാപദേശമാണെന്നു വ്യക്തമാണ്. മഹാമാരികാലമൊരുക്കിയ ഭയം പലതരത്തിൽ സമകാല ചെറുകഥകളിൽ കടന്നു വന്നു തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട് (കെ രഘുനാഥൻ എഴുതിയ ഡ്രാക്കുള എന്ന കഥ നോക്കുക) ‘രാച്ചുക്കി’ലെ ഭയഭരിതമായ അന്തരീക്ഷത്തിന് തീവ്രത നൽകുന്നതിൽ രോഗാവസ്ഥയിൽ ഒറ്റപ്പെട്ടുപോകുന്ന മനുഷ്യന്റെ ശബ്ദമില്ലാത്ത മുറവിളികൾക്കുംകൂടി സ്ഥാനമുണ്ടെന്ന് മനസ്സിലാവും. ഇരുട്ടുപോലെതന്നെ അദ്ഭുതകരമായ നിശ്ശബ്ദത കഥയിലെമ്പാടുമായി പരന്നു കിടക്കുന്നുണ്ട്. പ്രഹേളികസ്വഭാവമുള്ള ഒരു മായക്കാഴ്ച ഒരുക്കിക്കൊണ്ടാണ് രാച്ചുക്കും അവസാനിക്കുന്നത്. തുമ്പികളെയും ചിത്രശലഭങ്ങളെയും ഭൂമിയുടെ ആഴങ്ങളിൽനിന്ന് കയറി വരുന്ന വിശന്ന മനുഷ്യരെയും മുച്ചൂടും നശിപ്പിക്കുന്ന തീയുടെ – അവ അഗ്നിശരങ്ങളിൽനിന്നും സൈനികരുടെ കണ്ണുകളിൽനിന്നും പ്രവഹിച്ചവയാണ്. - സംഹാരനൃത്തം കണ്ട് അടഞ്ഞ രാച്ചുക്കിന്റെ കണ്ണ്, അടുത്ത ഇമവെട്ടലിൽ മാറി മറിഞ്ഞ ഭൂമിയെ കാണുന്നതു വിവരിച്ചുകൊണ്ട് കഥ അവസാനിക്കുന്നു. “അപ്പോൾ ചുവന്ന പരവതാനി വിരിച്ച ഭൂമിയിലേക്ക് സൂര്യൻ രഥത്തിൽനിന്നിറങ്ങുന്നു. മഞ്ഞുമലകൾ ഉരുകി തടാകങ്ങളിലേക്ക് ഒഴുകുന്നു. മനുഷ്യർക്കുമേൽ ചിത്രശലഭങ്ങൾ പറക്കുന്നു. അവയുടെ ചിറകടികൾ ഭൂമിക്ക് ചൂടുപകരുന്നു.”
നേരത്തേ പറഞ്ഞതുപോലെ അനൂപിന്റെ പല കഥകൾക്കും പൊതുവേയുള്ള സ്വഭാവമായ ഭ്രമാത്മകമായ അന്ത്യം അന്യാപദേശത്തിന്റെ രൂപംകൂടി ആർജ്ജിച്ചു നിൽക്കുകയും പ്രമേയത്തെ അപ്രസക്തമാക്കിക്കൊണ്ട് അവ്യക്തത മേൽക്കൈ നേടുകയും ചെയ്യുന്നത് ബോധപൂർവമായ രചനാസംവിധാനത്തിന്റെ ഫലമായാണ്. ലഭിച്ചതിനും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നതിനും ഇടയിൽവച്ചു നടത്തപ്പെടുന്ന ഉച്ചാടനവും ധ്യാനാത്മകമായ ആവാഹനമാണ് അവ. പൊട്ടി പുറത്ത് ശീവോതി അകത്ത് എന്ന തോറ്റത്തിലും ഇതുതന്നെയാണല്ലോ നാം കാണുന്നത്. പ്രതീക്ഷകളുടെയെല്ലാം അസ്തമയകാലം വ്യക്തിസ്വപ്നങ്ങളെ ഇരുട്ടു പുതപ്പിക്കുമ്പോൾ രാഷ്ട്രീയമായ ധ്വനികളെ ശുഭാപ്തമാക്കുകയാവും ചെയ്യുക. അനൂപിന്റെ വീക്ഷണകോടികളെ രൂപപ്പെടുത്തുന്നത് സ്വകീയമായ ഒരു രാഷ്ട്രീയോന്മുഖതയാണെന്നു പറയാം. വസ്തുതകളുടെ സ്വാഭാവിക പരിണാമങ്ങളിൽ അതിനു നിരുത്സാഹിയാകാൻ പറ്റില്ല. പക്ഷംചേരലുകളുടെ ഊന്നുവടിയില്ലാതെ, ആളിറക്കം കുറഞ്ഞ ഇടവഴിയിലൂടെ മാനുഷികപ്രശ്നങ്ങളെ മുൻനിർത്തിയുള്ള ഉത്കണ്ഠകളിൽനിന്നും കൈയൊഴിയാതെ ചേർത്തു പിടിച്ച ഭാഷയുടെ സൗന്ദര്യാത്മകതയിൽനിന്നും ശേഖരിച്ച ഈടുവയ്പുകളുമായി അതു രാത്രിസഞ്ചാരം തുടരുന്നു.
